Schematy jednokreskowe kontra wielokreskowe – różnice i zastosowania

Do przedstawiania różnych układów elektrycznych oraz ich połączeń stosuje się powszechnie schematy jednokreskowe i wielokreskowe. Dowiedz się, w jaki sposób się je tworzy i czym charakteryzują się poszczególne typy rysunków instalacji. Poznaj także najważniejsze różnice między nimi. Przekonaj się, gdzie stosować schematy jednokreskowe i wielokreskowe. 
 

Schemat jednokreskowy – co to jest?

Podstawowym elementem dokumentacji technicznej jest schemat jednokreskowy. Jest on graficzną reprezentacją obwodów elektrycznych ułatwiającą analizę całej instalacji. To najbardziej uproszczona wizualna forma przedstawienia układu. 

W przypadku schematu jednokreskowego obwód jest przedstawiany jako pojedyncza linia. Pokazuje on wyłącznie główne połączenia oraz rozgałęzienia. Nie zawiera wszystkich szczegółów układu. Jego głównym celem jest zobrazowanie w możliwie najbardziej uproszczony sposób konfiguracji układu elektrycznego za pomocą znormalizowanych symboli. Schematy jednokreskowe umożliwiają wygodne diagnozowanie problemów związanych z pracą instalacji, a także ocenę jej wydajności. 
 

Ograniczenia schematów jednokreskowych

Najważniejsze ograniczenia związane ze schematami jednokreskowymi to:

• brak szczegółowych informacji na temat połączeń i rzeczywistego połączenia komponentów obwodu/układu,
• brak możliwości zrozumienia pełnego działania instalacji.

Schematy jednoliniowe są nieefektywne w przypadku skomplikowanych systemów z wieloma alternatywnymi ścieżkami dla kabli. Nie są bowiem w stanie odwzorować ich rzeczywistego położenia, co może utrudniać prace montażowe czy serwisowe.
 

Kiedy użyć schematu jednokreskowego?

Schematy jednokreskowe są stosowane głównie na początkowym etapie projektowania układów elektrycznych. Umożliwiają one planowanie oraz konfigurację poszczególnych podzespołów, takich jak m.in.:

• generatory,
• transformatory,
• wyłączniki,
• rozdzielnice.

Tego rodzaju schematy są używane jako podstawowa dokumentacja instalacji elektrycznych. Stosuje się je do określania typu, wartości znamionowych oraz połączeń poszczególnych elementów w danym układzie. Mogą również być wykorzystywane przy pracach testowych i uruchamianiu instalacji w celu weryfikacji, czy wszystkie komponenty są właściwie zamontowane.

Czym charakteryzują się schematy wielokreskowe?

Schematy wielokreskowe (wieloliniowe) przedstawiają każdy przewód jako osobną linię. Odwzorowują rzeczywisty układ połączeń i są precyzyjniejsze niż rysunki jednoliniowe. Ich stosowanie pozwala uzyskać szczegółowe informacje na temat konkretnej instalacji elektrycznej.

Schematy wielokreskowe umożliwiają szczegółową wizualizację połączeń między elementami obwodu, takimi jak m.in. generatory, wyłączniki czy transformatory. Ich tworzenie oraz czytanie wymaga szerokiej wiedzy z zakresu elektrotechniki. Są bowiem zdecydowanie bardziej skomplikowane niż schematy jednoliniowe. Zawierają wiele linii oraz symboli, dlatego ich opracowanie jest bardziej czasochłonne. Aby uniknąć chaosu i błędów interpretacyjnych, wszystkie linie oraz komponenty muszą być właściwie oznaczone. 
 

Schemat wielokreskowy – zastosowanie

Schematy wieloliniowe mają szerokie zastosowanie wszędzie tam, gdzie niezbędna jest szczegółowa dokumentacja elektryczna. Ich głównym celem jest ułatwienie nie tylko projektowania, ale także montażu, serwisowania i eksploatacji układów. 

Wielokreskowe rysunki instalacji to najczęściej schematy dla rozdzielni elektrycznych. Umożliwiają one dokładne odwzorowanie połączeń między poszczególnymi komponentami oraz rozmieszczenie przekaźników, zabezpieczeń i innych elementów. 

Schematy wielokreskowe mają zastosowanie także m.in. przy:

• rozbudowanych projektach systemów energetycznych,
• trójfazowych układach elektrycznych,
• analizie przepływu obciążeń poprzez modelowanie przepływów prący i mocy pomiędzy poszczególnymi węzłami,
• analizie ogólnej wydajności i efektywności systemów energetycznych i sprawdzeniu, czy spełniają ona określone wymogi.

Stanowią one szczegółową dokumentację instalacji elektrycznych, ponieważ dostarczają dokładne i kompletne informacje na temat różnego rodzaju układów. 

Porównanie schematów elektrycznych jednokreskowych i wielokreskowych – co warto wiedzieć?

Najważniejsze różnice w typach schematów jednokreskowych i wielokreskowych dotyczą przede wszystkim poziomu szczegółowości. Pierwsze z nich są uproszczone, co pozwala zachować maksymalną przejrzystość głównie w przypadku rozbudowanych systemów. Z kolei wielokreskowe schematy obwodów charakteryzują się większą szczegółowością. Dokładnie odwzorowują układy elektryczne z uwzględnieniem każdego przewodu czy złącza.

Poziom szczegółowości wpływa także na to, kto korzysta z konkretnych typów schematów. Jednokreskowe są wykorzystywane przez projektantów czy inwestorów, dla których najważniejsze jest zapoznanie się z logiczną strukturą. Zupełnie inaczej wygląda to w przypadku serwisantów, monterów czy elektryków. Dla nich istotna jest wiedza na temat położenia konkretnych komponentów instalacji elektrycznej, więc korzystają ze schematów wielokreskowych. 

Jak efektywnie rysować schematy układów elektrycznych?

Bez względu na to, czy jest konieczne stworzenie prostego schematu jednokreskowego, czy rozbudowanego rysunku wielokreskowego, muszą one być zaprojektowane dokładnie i zgodnie z obowiązującymi standardami oraz normami. 

W tym celu warto sięgnąć po sprawdzone narzędzia, takie jak EPLAN Electric P8. Jest to spójny system do planowania oraz projektowania instalacji elektrotechnicznych. Program ten umożliwia tworzenie schematów jednokreskowych oraz wielokreskowych. Obsługuje wiele metod inżynieryjnych i znacznie przyspiesza projektowanie różnego rodzaju instalacji. Jego najważniejsze funkcje to:

• opcja autoconnecting – zmniejsza to nakład pracy oraz wpływa na podwyższenie jakości gotowych schematów;
• technologia placeholder – umożliwiająca zarządzanie nieograniczoną liczbą zestawów danych dla konkretnych makr;
• automatyczne generowanie zestawień – ułatwia to tworzenie m.in. zestawień materiałów czy przewodów, które przydają się w dalszych etapach projektu;
• technologie makro – pozwalają na zapisywanie do 26 wariantów obwodu i systemu dla każdego rodzaju reprezentacji.
   

EPLAN Electric P8 to program umożliwiający wygodną edycję danych. Wystarczy, że projektant wyszuka określony komponent instalacji, aby zamienić go w każdym lub wybranym miejscu. Przyspiesza to prace związane z rysowaniem schematów oraz minimalizuje ryzyko popełnienia błędu, a to z kolei wpływa na podniesienie jakości finalnych projektów. EPLAN Electric P8 umożliwia wybór graficznego, logicznego lub zorientowanego na urządzenie podejścia projektowego. Pozwala więc dopasować metodę do konkretnego etapu tworzenia projektu oraz indywidualnych potrzeb. 

Program ten obsługuje międzynarodowe standardy, m.in. IEC oraz NFPA. Opcja tłumaczeń pozwala na generowanie schematów w różnych językach na podstawie niestandardowych tłumaczeń. Dzięki temu są one zrozumiałe dla inżynierów, elektryków i innych specjalistów na całym globie. Ułatwia to komunikację oraz pozwala uniknąć błędów i pomyłek. Jednocześnie zapewnia także pełną zgodność z obowiązującymi standardami i normami. Schematy jednokreskowe i wielokreskowe to podstawowe rodzaje dokumentacji elektrycznej. Są wykorzystywane przy projektowaniu instalacji i pełnią nieco inne funkcje. Schematy jednokreskowe to uproszczona reprezentacja graficzna zawierająca podstawowe informacje na temat połączeń. Są one wykorzystywane głównie podczas wstępnego planowania oraz analizy ogólnej struktury układów. 

Wszędzie tam, gdzie są potrzebne bardziej szczegółowe informacje, stosuje się schematy wielokreskowe. Pozwalają one na dokładniejsze odwzorowanie całej instalacji, gdyż obejmują poszczególne komponenty i wszystkie przewody. Ułatwia to nie tylko jej efektywniejszy montaż, ale także późniejszą konserwację.